optimusveterinaria.com

Narkolepsja to zaburzenie układu nerwowego, które powodować nadmierną senność w ciągu dnia i we śnie nagle bez znajomości czasu i miejsca. Może to nie tylko przeszkadzać w codziennych czynnościach, ale może również zaszkodzić cierpiącemu.

Narkolepsji mogą towarzyszyć inne objawy, do których należą: paraliż senny, halucynacje i katapleksja, czyli osłabienie lub utrata kontroli nad mięśniami twarzy, szyi i kolan.

Narkolepsja, której towarzyszy katapleksja, nazywana jest narkolepsją typu 1, podczas gdy ta, której nie towarzyszy katapleksja, nazywana jest narkolepsją typu 2.   

Przyczyny narkolepsji

Dokładna przyczyna narkolepsji nie jest znana. Jednak większość osób z narkolepsją ma niski poziom hipokretyny. Hipokretyna jest substancją chemiczną w mózgu, która kontroluje sen. Uważa się, że przyczyną niskiego poziomu hipokretyny jest choroba autoimmunologiczna.

Uważa się również, że narkolepsja jest spowodowana chorobami, które uszkadzają części mózgu wytwarzające hipokretynę, takie jak:

• Guz mózgu
• Uraz głowy
• Zapalenie mózgu
• Stwardnienie rozsiane

Oprócz powyższych chorób istnieje kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko narkolepsji lub wywoływać choroby autoimmunologiczne powodujące narkolepsję, a mianowicie:

• 10–30 lat
• Zmiany hormonalne, szczególnie w okresie dojrzewania lub menopauzy
• Naprężenie
• Nagłe zmiany wzorców snu
• Infekcje, takie jak infekcja bakteryjna paciorkowcami lub infekcja świńska grypa
• Dziedziczne zaburzenia genetyczne

Objawy narkolepsji

Objawy narkolepsji mogą pojawić się w ciągu kilku tygodni lub rozwijać się powoli przez lata. Oto najczęstsze objawy narkolepsji:

• Nadmierna senność w ciągu dnia

  Osoby z narkolepsją są zawsze śpiące w ciągu dnia, mają trudności z zasypianiem i mają problemy z koncentracją.

• Atak snu

  Ataki snu, które powodują, że osoby cierpiące na narkolepsję nagle zasypiają w dowolnym miejscu i czasie. Jeśli narkolepsja nie jest kontrolowana, ataki snu mogą wystąpić kilka razy dziennie.

• Katapleksja

  Katapleksja lub nagłe osłabienie mięśni charakteryzuje się wiotczeniem kończyn, podwójnym widzeniem, opadającą głową i żuchwą oraz niewyraźną mową. Ten stan może trwać od kilku sekund do kilku minut i jest zwykle wywoływany przez określone emocje, takie jak zaskoczenie, złość, radość lub śmiech. Pacjenci zwykle doświadczają ataków katapleksji 1-2 razy w roku.

• Nakładające się lub paraliż senny

  Ten stan występuje, gdy pacjent nie jest w stanie się poruszać lub mówić, gdy ma się obudzić lub zaczyna zasypiać.

• halucynacja

  Osoby z narkolepsją mogą czasami widzieć lub słyszeć rzeczy, które nie są prawdziwe, zwłaszcza gdy kładą się spać lub budzą się.

Oprócz tych ogólnych objawów narkolepsji mogą również towarzyszyć inne objawy, takie jak:

• Zaburzenia pamięci
• Bół głowy
• Depresja
• Pragnienie przejadania się
• Ekstremalne zmęczenie i ciągły brak energii

Proces spania z narkolepsją różni się od normalnych ludzi. W normalnym procesie snu występują dwie fazy, a mianowicie faza REM (szybki ruch gałek ocznych) oraz faza nie-REM. Oto wyjaśnienie:

Faza nie-REM

Faza non-REM składa się z trzech etapów, z których każdy może trwać 5–15 minut. Oto kroki:

• Etap 1, w którym oczy są zamknięte i nie jest łatwo się obudzić.
• Etap 2, tętno zwalnia, a temperatura ciała spada. Wskazuje to, że ciało przygotowuje się do głębszej fazy snu.
• Etap 3, etap, w którym komuś, kto śpi, trudniej będzie się obudzić. Jeśli się obudzi, przez kilka minut będzie oszołomiony.

Faza REM

Faza REM następuje po zaśnięciu osoby przez 90 minut. W tej fazie tętno i oddech przyspieszą. Faza REM będzie przebiegać naprzemiennie z fazą non-REM.

Pierwsza faza fazy REM trwa zwykle 10 minut, a jej czas trwania będzie się zwiększał w kolejnych etapach, aż do ostatniej fazy, która może trwać do 1 godziny.  

U osób z narkolepsją proces snu natychmiast wejdzie w fazę REM, gdy pacjent przygotowuje się do snu lub gdy jest przytomny i aktywny. Ten stan powoduje następnie objawy narkolepsji.

Kiedy iść do lekarza

Skontaktuj się z lekarzem, jeśli odczuwasz nadmierną senność w ciągu dnia, która przeszkadza w codziennych czynnościach. Wskazane jest również, aby udać się do lekarza, jeśli narkolepsja nie poprawi się po leczeniu lub pojawią się nowe objawy.  

Diagnoza narkolepsji

W pierwszym etapie diagnozy lekarz zbada historię medyczną pacjenta i jego rodzinę. Następnie lekarz zapyta o nawyki i objawy snu pacjenta.

Aby potwierdzić diagnozę, lekarz przeprowadzi również badanie fizykalne i inne badania, takie jak testy ciśnienia krwi i badania krwi. Dalsze badanie przy użyciu niektórych z poniższych metod zostanie również przeprowadzone w celu wykrycia ciężkości stanu:

1. Skala senności Epworth (ES)

W ESS lekarz użyje kwestionariusza do oceny prawdopodobieństwa zaśnięcia pacjenta podczas wykonywania różnych czynności, takich jak siedzenie, czytanie czy oglądanie telewizji. Wyniki kwestionariusza mogą służyć jako punkt odniesienia dla lekarzy do diagnozowania i mierzenia ciężkości stanu.

2. Polisomnografia

W tej metodzie lekarz będzie monitorował aktywność elektryczną mózgu (elektroencefalografia), serca (elektrokardiografia), mięśni (elektromiografia) i oczu (elektrokulografia) podczas snu pacjenta, umieszczając elektrody na powierzchni ciała pacjenta.

3. Test wielokrotnego opóźnienia snu (MSLT)

MSLT służy do określenia, ile czasu zajmuje pacjentowi zasypianie w ciągu dnia. Pacjenci będą kilkakrotnie proszeni o spanie w ciągu dnia i mierzą, ile czasu zajmuje pacjentowi zasypianie, a także oceniają fazę snu.

Jeśli pacjent może spać spokojnie i wchodzi w fazę snu szybki ruch gałek ocznych (REM) szybko, wtedy pacjent najprawdopodobniej będzie miał narkolepsję.

4. Pomiar poziomu hipokretyny

Badanie poziomu hipokretyny przeprowadza się na podstawie próbek mózgu i płynu mózgowo-rdzeniowego (płynu mózgowo-rdzeniowego) pobranych podczas nakłucia lędźwiowego (ryc.nakłucie lędźwiowe), która za pomocą igły wysysa płyn z dolnego odcinka kręgosłupa.

Leczenie narkolepsji

Nie ma jeszcze lekarstwa na narkolepsję. Celem leczenia jest jedynie opanowanie objawów, tak aby czynności pacjenta nie były zakłócone.

W przypadku łagodnej narkolepsji leczenie można przeprowadzić poprzez zmianę nawyków snu. Oto kilka sposobów na zmniejszenie senności w ciągu dnia i poprawę jakości snu w nocy:

• Ćwicz regularnie przez co najmniej 30 minut każdego dnia i nie rób tego zbyt blisko pory snu. Zaleca się ćwiczyć co najmniej 2 godziny przed snem.
• Unikaj spożywania ciężkich posiłków przed snem.
• Staraj się wstawać rano i kłaść się spać codziennie o tej samej porze.
• Wyrób sobie nawyk drzemki przez 10-15 minut po obiedzie.
• Nie spożywaj kofeiny i alkoholu oraz unikaj palenia przed snem.
• Rób rzeczy, które mogą zrelaksować umysł przed snem, takie jak czytanie lub ciepła kąpiel.
• Spraw, aby atmosfera i temperatura w pomieszczeniu były jak najbardziej komfortowe.

Jeśli objawy są wystarczająco nasilone, pacjentowi należy podać leki. Podany lek zostanie dostosowany do ciężkości, wieku, historii medycznej, ogólnego stanu zdrowia i skutków ubocznych, które mogą być spowodowane.

Niektóre rodzaje leków stosowanych w celu złagodzenia objawów narkolepsji obejmują:

• Używki, takie jak metylofenidat, stymulują ośrodkowy układ nerwowy, pomagając tym samym chorym nie zasnąć w ciągu dnia
• Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, takie jak amitryptylina, łagodzące objawy katapleksji
• Rodzaje leków przeciwdepresyjnych selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) lub inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI), w celu tłumienia snu, łagodzenia objawów katapleksji, halucynacji i paraliż senny
• Hydroksymaślan sodu, zapobiegający katapleksji i łagodzący nadmierną senność w ciągu dnia
• Pitolisant, aby pomóc uwolnić histaminę w mózgu, aby złagodzić senność w ciągu dnia

Powikłania narkolepsji

Narkolepsja może powodować komplikacje, które mają wpływ na stan fizyczny i psychiczny pacjenta. Możliwe komplikacje to:

• Otyłość

  Ten stan może być spowodowany nadmiernymi nawykami żywieniowymi i brakiem ruchu z powodu częstego snu.

• Negatywna ocena otoczenia społecznego

  Narkolepsja może również sprawić, że poszkodowany otrzyma negatywną ocenę otaczającego środowiska. W takim przypadku poszkodowanego można uznać za leniwego, ponieważ często zasypia.

• Uraz fizyczny

  Ryzyko obrażeń fizycznych może wystąpić, gdy ataki snu występują w nieodpowiednich momentach, na przykład podczas prowadzenia samochodu lub gotowania.

• Zaburzenia koncentracji i pamięci

  Narkolepsja, która nie jest odpowiednio leczona, może prowadzić do zmniejszenia koncentracji i pamięci. Ten stan może utrudnić chorym wykonywanie zadań lub pracę w szkole lub biurze.

Powikłań po narkolepsji można uniknąć, regularnie ćwicząc w celu zapobiegania otyłości, nie prowadząc pojazdów ani nie obsługując niebezpiecznego sprzętu, aby zapobiec obrażeniom, oraz wyjaśniając otaczającym Cię stan zdrowia, aby uniknąć negatywnych osądów.

Zapobieganie narkolepsji

Narkolepsji nie można zapobiec, ale regularne leki mogą pomóc w zmniejszeniu liczby ataków snu, które mogą wystąpić. Ponadto, stosując wyżej wymienione sposoby, aby poprawić jakość snu, można również zapobiec wystąpieniu objawów narkolepsji.